Gefluister van de ancestors
De salontafel, stoelen en banken waren met plastic bedekt, de meubels waren versierd met zelfgehaakte kleedjes die door het stijven met lijm nostalgisch aanvoelden. Dressoirs en kasten waren volgepropt met fotoalbums en krantenknipsels. Roos zoektocht en honger naar oude verhalen werd door haar ancestors opgemerkt. Alleen al door het openen van de piepende deurtjes en verroeste scharnieren, kwamen de verhalen tot leven. Aan de linkerkant van de woonkamer hing een grote spiegel van 150 jaar oud, als je door de spiegel keek, zag je een Instagram effect tot leven komen. Met het betreden van de oude woonkamer was het de geur van houd, metaal, plastic, oud papier en stof die fluisterde:
“Vergeet de verhalen niet en laat het verleden nooit los”.
Roos wist niet wat ze met het gefluister aan moest. Ze keek vaak naar de foto van haar overgrootmoeder, die tegenover de spiegel hing, haar melancholische blik toonde verdriet, verslagenheid en toch, in haar ogen zag je hoop. Natuurlijk zal ik mijn kinderen meegeven dat het slavenleven zwaar en mensonwaardig was. Zodra ze dit dacht, stootte ze haar teen tegen een oude kast, ze voelde de pijn door haar lijf gieren, een teken dat de ancestors niet het slavenleven bedoelde. “Het verleden niet vergeten, heeft niks met het slaven leven te maken”, hoorde ze. Terwijl de pijn in haar teen nog na tintelde, reageerde Roos verontwaardigd: ‘in plaats van gefluister, zeg dan exact wat jullie bedoelen!
Vliegen net als mijn ancestors
Alsof dat al niet gek genoeg was, ook de zee riep haar, het gefluister bij de zee was soms zo intens, alsof alle ancestors tegelijk hun zegje wilde doen. Wat bedoelen ze nou? Hoe ga ik hier achter komen? dacht Roos terwijl ze met Cat, haar kat naar de zee liep. Mensen uit Boca Sami vonden het raar, dat Cat altijd met haar mee liep, alsof ze een heks was. Kinderen uit het dorp riepen vaak: “pas maar op Roos, straks ga jij vliegen net als je familie dit vroeger deed”.
In Boca Sami gingen er verhalen de ronde dat sommige familieleden konden vliegen, mensen hadden ontzag maar ook angst hiervoor. Men strooide zout om zichzelf te beschermen. Eerlijk gezegd, ik voel dat vliegen niet slecht is, al ziet het er raar uit, ik zou willen dat ik kon wegvliegen.
Ineens viel het kwartje; “vergeet de verhalen niet”, dat is het verhaal van kunnen vliegen! Het dorp praat er nog steeds over. En “laat het verleden nooit los”, is het leven vóór de slavernij. Het bloeden van mijn teen, is een teken dat ik op het goede spoor zit, hoe ironisch en pijnlijk het ook is, maar gelukkig werkt het zout van de zee, mijn teen bloedt niet meer.
De zee was grauw-blauw, de visjes kwamen altijd naar haar toe gezwommen terwijl ze aan de kant zat. Roos kon niet heel goed zwemmen, dus bleef ze aan de kant of aan de rand van de zee, waar het bord, ‘blacks not aloud’ stond, was het in ieder geval ergens goed voor.
Herinneren is net als ademen
Bon dia Rosalita? Hoorde Roos van achter haar, het klonk als Tjong Dede, Roos draaide om en inderdaad het was Tio. Bon dia Tio, glimlachte Roos. Blijf niet te lang bij de zee, het gaat straks regenen, kijk maar naar de kleur van de zee, het is grauw, zei Tio terwijl hij de kano uit het water haalde. Huh dacht Roos, de zon schijnt en ik zie de vissen gewoon zwemmen, hij bedoelt vast vanavond.
Roos verdween weer in haar eigen wereld. Maar hoe kan je iets niet loslaten als je er niks van weet? “Herinneren is net als ademen”, fluisterden ze. Herinneren wat ik niet weet, door te ademen, hoe dan? Aarghh, schreeuwde Roos het uit, dit is zo frustrerend! Ze stond op om Tio nog gedag te zeggen, maar hij was al weg. Tio Dede was langs Mamai gelopen,“Rosalita komt straks naar huis gerend, ze is een echte ‘contin’, zo eigenwijs, zet de glacial maar klaar”.
Verhalen die tot leven komen
Samen met Cat liep Roos langs het oude huis van Papai Christiaan Zimmerman en Mamai Maria Martina, zonder hun zou Boca Sami niet bestaan. Ze keek naar hun oude huis en dacht zouden zij ook tot de ancestors behoren die fluisteren? Tio Dede kreeg gelijk, op weg naar huis begon het hevig te regenen, drijfnat kwam Roos thuis. Ze liep eerst naar haar slaapkamer om een handdoek te pakken, en liep vervolgens terug naar de veranda, waar oma Mamai een kopje oregano thee voor haar had ingeschonken en glacial voor haar hoofd, zodat ze niet verkouden werd. Danki Mamai, zuchtte Roos.
Met een kopje thee in haar hand zat ze op de plek van opa, die niet meer is. Zijn kleed herinnerde haar aan zijn krachtige lach en hoe hij theatraal zijn lijf gebruikte om de verhalen onvergetelijk te maken. Abrupt kwam Roos van haar stoel, opa Patchi en zijn verhalen, was het allemaal waar? De thee viel over haar arm, op het kleed van opa, ze voelde niet eens de pijn van de oregano thee over haar arm. Blij en opgewonden keek ze vol hoop naar de grauwe lucht. De regendruppels stroomde langs haar lijf en haar haren waren nu echt doorweekt, maar dat boeide haar op dat moment niet. Iin extase riep ze:
Het wordt mooi de verhalen die ik te vertellen heb. Vrouwen die krijgers en koning waren, moeders die de community hun bestaansrecht gaven. De kennis van kruiden, de natuur en de kosmos. Voodoo voor het balanceren van karma. Het zijn de verhalen die ons terug gaan brengen naar het verleden voor de slavernij. Roos zoektocht naar het verleden was weer beloond.
Ik zal ik de verhalen blijven vertellen, net zo lang totdat we terug zijn in ons onbegrensd verleden.
Roos zoektocht naar het leven was begonnen.
Ze begon haar ancestors te begrijpen. Zij willen het verleden tot leven brengen en het slavernijverleden begraven. De weder-opstanding van het verleden geeft de familie, macht en waardigheid, om het leven in evenwicht te herstellen. Zonder de weder-opstanding, zal men ontworteld blijven. Wat in Afrika en Amerika heeft plaatsgevonden was genocide. De nazaten van het Songhai rijk, het koninkrijk van Mali, Benin, Congo, Colombia, Peru en het Amazon gebied zijn weggerukt. We zijn nazaten van een zieke oorlog en Afrika/Abulan en Amerika is door deze oorlog ontwricht. Zolang de nazaten niet inzien dat de weder-opstanding van hun onbegrensd verleden de sleutel is, zal de massa blijven denken dat het slavernijverleden her-denken de oplossing is. Het onbegrensd verleden, terug naar het heden brengen, geeft levenskracht.
‘Waar ga ik beginnen?’ dacht Roos. “Kijk naar je teen”, fluisterden de ancestors. O nee, niet weer! En ze plofte drijfnat terug op de stoel.
Lees ook: Doorbreken van slavenmentaliteit: tijd voor innerlijke heling.